Dwa tygodnie temu, gdy byliśmy na samym początku zagrożenia epidemicznego, ze sklepów znikały kasze, makarony i… papier toaletowy. Co sprawiało, że kasza stała się produktem tak pożądanym, kupowanym niemal hurtowo?
Przede wszystkim to, że jak powszechnie wiadomo, ma długi okres przydatności do spożycia, jest pożywna i zdrowa. Sama może stanowić wartościowy posiłek, który w czasach ograniczeń zakupowych pozwala zaspokoić głód. Ale już chyba niewiele osób wie, że pod względem wartości odżywczej kasze przewyższają ryż, makaron i ziemniaki.
Właściwości kasz
Kasze są bowiem bogatym źródłem skrobi. Tę organizm rozkłada powoli na glukozę – paliwo potrzebne do pracy mózgu. I tak np. 100 g ugotowanej kaszy manny pokrywa prawie całkowicie dzienne zapotrzebowanie na węglowodany. W kaszy obecne są witaminy z grupy B: B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), PP (niacyna), B6 (pirydoksyna), kwas foliowy i witamina E. Sporo jest również
potasu obniżającego ciśnienie,
żelaza zapobiegającego niedokrwistości,
magnezu korzystnie działającego na układ nerwowy i pracę mięśni.
Kasze są też dość obfitym źródłem wapnia, miedzi, cynku, manganu i krzemu.
Rodzaje kasz
Mamy sporo odmian kasz: gryczana, jęczmienna, manna, jaglana… Każda z nich zawiera cenne minerały, witaminy i błonnik. Ale trzeba jednak wiedzieć, jaki rodzaj jest dla nas dobry, bo niektóre mogą zaszkodzić. Tak, nie każda kasza będzie dla nas odpowiednia! Uwaga na gluten!
Niektóre kasze wytwarza się z ziaren pszenicy, inne z jęczmienia, prosa. Zboża zawierają gluten, białko zbożowe, zatem i kasze będą w niego zasobne.
Perłowa i pęczak są jęczmienne, jaglana z prosa, a manna, bulgur i kuskus – z pszenicy. Jest jeszcze kasza kukurydziana, wytwarzana z kukurydzy, a z nasion gryki robi się kaszę gryczaną i krakowską. Te kasze nie zawierają glutenu. W pierwszym etapie produkcji kaszy ziarna zbóż są oczyszczane, a następnie, w zależności od rodzaju kaszy, polerowane, krojone, mielone, prażone. Im mniej oczyszczone i rozdrobnione ziarno, tym więcej cennych składników odżywczych zawiera taka kasza.
Kasze zawierają sporo białka roślinnego (ok. 100 g kaszy ma ok. 10 g białka). Ma ono niższą wartość odżywczą niż białko zwierzęce, dlatego najlepiej łączyć kaszę z mięsem lub mlekiem.
Dla kogo wskazana kaszka?
Szczególnie polecana jest w codziennej diecie:
- nadciśnieniowcom i osobom cierpiącym na choroby serca i układu krążenia. Kasze mają dużo potasu za to bardzo mało sodu (o ile ich nie posolimy),
- osobom zagrożonym anemią – np. kasza jaglana i gryczana zawierają żelazo, kwas foliowy i witaminę E zapobiegające niedokrwistości,
- osobom żyjącym w ciągłym napięciu i mającym skłonności do depresji. Zawarte w ziarnach witaminy z grupy B łagodzą objawy stresu, wspomagają pracę układu nerwowego, poprawiają pamięć, polepszają nastrój,
- diabetykom – kasze zawierają dużo skrobi, która łagodnie podnosi poziom glukozy i insuliny we krwi,
- dzieciom, kobietom w ciąży i karmiącym, osobom starszym, rekonwalescentom – kasze gotowane na sypko są lekko strawne.
Podział kasz – właściwości zdrowotne. Jaka kasza na jakie schorzenia?
Kasza manna właściwości – na nerki
Ta drobniutka kasza pszenna zawiera niewiele błonnika, witamin i minerałów, natomiast wyróżnia ją wysoka zawartość jodu. Jest lekko strawna i ma dużo skrobi. Warto ją polecić przy chorobach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, schorzeniach wątroby i trzustki oraz stanach zapalnych przewodu pokarmowego. Wskazana jest również w chorobach przebiegających z gorączką, schorzeniach nerek i dróg moczowych.
Kasza jęczmienna właściwości – na dobre trawienie
Najpopularniejsza w polskiej kuchni. Jest różnej grubości – pęczak, kasza gruba, średnia i drobna oraz perłowa. Są one dobrym źródłem witaminy PP (niacyny), która obniża poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne i poprawia wygląd skóry, więc warto ją jadać przy kłopotach z cerą oraz w hipercholesterolemii. Kasze jęczmienne mają dużo błonnika, dzięki temu zapobiegają zaparciom, wzdęciom i bólom brzucha.
Kasza gryczana właściwości – obniża ciśnienie
Uważana za jedną z najzdrowszych kasz. Zawiera białko o wysokiej wartości odżywczej – bogate w lizynę i tryptofan, których nasz organizm sam nie potrafi wytwarzać. Ponadto zawiera sporo kwasu foliowego, magnezu, cynku, manganu oraz potasu i fosforu. W przeciwieństwie do innych kasz nie zakwasza organizmu. Po ugotowaniu jest bardzo delikatna. Kaszę gryczaną warto polecić przy zaburzeniach czynności jelit, dolegliwościach układu krążenia, zwłaszcza w nadciśnieniu. Nie zawiera glutenu, może być stosowana w diecie bezglutenowej.
Kuskus właściwości – dodaje energii
To drobna kasza z ziarna pszenicy durum. Po oczyszczeniu i rozdrobnieniu ziarno jest gotowane na parze, więc wystarczy zalać ją wrzątkiem i odstawić na 10 minut. Jest łatwo strawna i sycąca, bogata w węglowodany i białko. Nie zawiera błonnika, ma też mniej minerałów i witamin. Jest szczególnie zalecana dzieciom, kobietom w ciąży i osobom starszym. Kuskus znakomicie smakuje na ciepło i na zimno, jako składnik sałatek. Ma delikatną orzechową nutę, nadaje się zarówno do dań ostrych, jak i słodkich.
Kasza kukurydziana właściwości – wzmacnia serce
W krajach latynoamerykańskich przyrządza się z niej placki zastępujące chleb. jak sama nazwa wskazuje, otrzymujemy ją z kukurydzy. Ma sporo witaminy E. Kaszkę kukurydzianą poleca się w żywieniu niemowląt zamiast kasz pszennych. Warto włączyć ją do jadłospisu chorym na hiperlipidemię, hipercholesterolemię, miażdżycę i w profilaktyce niedokrwiennej choroby serca.
Kasza jaglana właściwości – dla alergików
To najstarsza znana kasza. Otrzymuje się ją z prosa. Pod względem wartości odżywczej dorównuje kaszy gryczanej. Ma mało skrobi, za to dużo białka. Wyróżnia się najwyższą zawartością witamin z grupy B: B1, (tiaminy), B2 (ryboflawiny) i B6 (pirydoksyny) oraz żelaza i miedzi. Ponadto jest lekko strawna i nie uczula, bo nie zawiera glutenu. Dlatego warto ją polecić osobom stosującym dietę bezglutenową, a także cierpiącym na niedokrwistość.
Komu może zaszkodzić, i jaka kasza?
Kasze zawierają sporo fosforu, chloru i siarki, które zakwaszają organizm. Zakwaszenie nie jest korzystne dla zdrowia, więc najlepiej jadać kasze z umiarem. Z kolei częste jedzenie grubych kasz może zaszkodzić cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy, nadkwaśność i refluks. Kasz tych nie powinny też spożywać osoby gorączkujące, z rozległymi oparzeniami, chorzy na nowotwory, wycieńczeni. Grube kasze podrażniają śluzówkę jelita i utrudniają wykorzystanie białka z pożywienia, które jest niezbędne np. do regeneracji organizmu po operacjach czy w czasie rekonwalescencji.
